x; x∈Iran & x∉Tehran
یکی از زشت‌ترین واژه‌های زبان فارسی، این واژه‌ی «شهرستانی» است. در واژه‌نامه‌ی دهخدا که گشتم، مدخلی برای آن—به‌معنای مورد استفاده‌ی معمولِ کنونی—ذکر نشده، ولی اگر بخواهیم آن را معنی کنیم می‌شود ایرانیِ غیر تهرانی. در زبان فارسی برای ایرانیِ غیر تبریزی، زاهدانی، مشهدی یا بوشهری کلمه‌ای وجود ندارد، ولی چرا برای ایرانی غیر تهرانی وجود دارد؟ تبعیض از همین‌جا شروع می‌شود و خدا می‌داند طی همین چند سالی که این واژه به دایره‌ی واژگان روزمره‌ی ایرانی‌های فارسی زبان راه پیدا کرده منشأ چه تبعیض‌هایی بوده. این جملات را ببینید:
«مژده به هموطنان تهرانی و شهرستانی!»
«جهت رفاه حال مشتریان تهرانی و شهرستانی ...»
«این شهرستانی‌ها آمده‌اند تهران را شلوغ کرده‌اند.» (انگار امکاناتی که در تهران به‌واسطه‌ی همین تبعیض میان تهرانی و شهرستانی ایجاد شده ارث پدری کسانی است که از چند سال قبل‌تر در تهران زندگی می‌کرده‌اند.»
در زبان انگلیسی گویا کلمه‌ی provincial تقریباً با «شهرستانی» هم‌معناست، هرچند من تابحال جایی ندیده‌ام که فی‌المثل اهالی لندن برای اشاره به مردم منچستر، یا واشنگتنی‌ها برای اشاره به نیویورکی‌ها از این کلمه استفاده کنند. می‌دانم که خیلی از کسانی که از این واژه استفاده می‌کنند (که معمولاً تهرانیها هستند) معنای بد یا تحقیرآمیزی از آن منظور ندارند ولی فکر می‌کنم که خیلی بهتر است که از «شهرستانی» دیگر استفاده نکنیم چون این واژه اساساً تبعیض‌گذار است. به‌زحمت می‌توان با این واژه جمله‌ای ساخت که آن جمله آلوده به تبعیض، تفرعن و تحقیر نباشد.
بلوط خانوم
