خیالِ دست

پاسخ:
موافقم و برای کم کردن این آسیب تنها راه این است که طرفین از آن بالا پایین بیایند و با هم گفتگو کنند. هرچند متأسفانه به علت نبود آزادی این گفتگو نمی‌تواند از تریبون‌های رسمی باشد، ولی خوشبختانه فضای مجازی فرصت گفتگو را در تریبون‌های غیر رسمی فراهم می‌کند.

پاسخ:

سلام. این گروه دوم تعدادشون خیلی کم بود و از طرف هم‌فکران خودشون هم بعضاً ملامت شدند. می‌خواهم بگم که هر کسی با حجاب اجباری موافقه از این کارها نمی‌کنه.

+ در هر دو طرف قضیه هم محقق وجود داره و هم مقلد. این‌طور نیست که یه طرف انسان‌های دانشمند و روشنی باشند و یک طرف انسان‌های متحجر و نادان. ولی حتی مقلدین هم می‌تونن وارد گفتگو بشن یه شرط اینکه به الزامات گفتگو تن بدن. مثلاً اینکه حرمت طرف مقابل رو حفظ کنند و وارد خشونت نشن و ... . اتفاقاً یکی از چیزایی که می‌تونه یه فرد مقلد رو محقق کنه، برخورد با یه استدلال درست از طرف مقابلشه.

++ بله، موافقم.

پاسخ:

بله، حجاب اجباری حتی اگه چیز خوبی هم باشه تحمیلیه و بعضی از آدم‌ها رو مایل می‌کنه که اونو پس بزنند. البته الان که شکل گرفته، یه بخش مهمی از مقاومت در برابر برداشته شدن این اجبار از طرف بخشی از جامعه‌ی زنان است. نتیجه‌ی بعضی از نظرسنجی‌ها نشون میده که زنان متأهل کمترین تمایل و بیشترین مخالفت رو با آزاد شدن پوشش دارند. پس موضوع فقط دینی و سیاسی نیست. یه بعد اجتماعی خیلی مهمی هم داره که باید بهش توجه بشه.

من موافقم که نظر مردان (چه موافق و چه مخالف) در این مورد اهمیتی نداره و اون چیزی که باید مورد توجه قرار بگیره نظر خود زنانه. ولی از این جهت که اولاً امر سیاسی در ایران تا حدود زیادی مردانه است و یه بخشی از ماجرا سیاسیه و ثانیاً از این جهت که منظره‌ی پیش چشم مردان ممکنه تغییر کنه و اونا باید توجیه باشن و ثالثاً از این جهت که هر امر زنانه‌ای به‌هرحال به‌طور غیر مستقیم به مردان هم ارتباط پیدا می‌کنه (عکسش هم صادقه) پای مردان هم وسط ماجرا باز میشه.

پاسخ:
سلام.
به‌هرحال تعداد مقلدان همیشه از محققان بیشتره. طبیعیه که بیشتر آدمایی که می‌بینیم مقلد باشن.

قطعاً دین در نظر افراد نقش داره ولی فقط دین نیست. سنت ما به‌طور کلی با این موضوع مشکل داره و طبیعتاً هر چه آدم بیشتر سنتی باشه بیشتر با حجاب اختیاری مخالفه.

پاسخ:

خب تجربیات افراد می‌تونه متفاوت باشه. من چون خودم در زندگی‌ام با حزب اللهی‌های محقق هم سروکار داشته‌ام به نظرم بی‌انصافی میاد که بگم همشون مقلدند یا بگم محققا خیلی خیلی کمند. از طرفی شما هم از تجربه‌ی خودتون حرف می‌زنید که من مخالفتی باهاش ندارم. چیزی که باید این وسط بهش دقت کنیم اینه که محقق کسیه که به فرآیند تحقیق پایبند باشه؛ یعنی کسی که خودش اهل خوندن و پژوهش باشه. ولی نتیجه‌ی پژوهش برای همه یکسان نیست. نمی‌تونیم بگیم هرکسی اهل کتاب خوندنه باید لزوماً به ننتایجی برسه که من رسیده‌ام.

 

حجاب اگرچه یه امر شرعیه ولی فقط نمیشه به دین محدودش کرد. به‌هرحال شما کتیبه‌های تخت جمشید رو هم اگه ببینید زنان حجاب دارند. می‌خوام بگم در سنت ملی و ایرانی ما هم حجاب بوده و نقشش هم پررنگه. اینجوری نیست که با حمله‌ی اعراب ایرانی‌ها باحجاب شده باشند. حتی بعضی از محققان عرب هستند که می‌گن حجاب زنان ایرانی باعث شد زنان عرب هم محجبه بشن.

 

من هم از شما ممنونم که وقت گذاشتید.

پاسخ:

بحثمون که درباره‌ی کلمات نیست. به‌هرحال افراد یا مقلد هستند یا نیستند. من به آنهایی که نیستند می‌گم «محقق». شما هر اسمی دوست دارید بگذارید.

 

حجاب اسلامی قطعاً از اسلام میاد و نه جای دیگر. ولی موضوع بحث حجاب اجباری است. هرچند بهانه‌ی حجاب اجباری معمولاً حکم خدا و شریعت اسلام گفته می‌شه ولی من خواستم این تذکر رو بدم که حجاب در فرهنگ و سنت (غیر اسلامی) ما هم ریشه داره. من مردهایی را می‌شناسم که اصلاً نمی‌شه بهشون «مذهبی» گفت ولی همین مردها اگه خواهر یا همسرشون بخواد در یک جمع بدون حجاب باشه به‌اصطلاح «غیرتی» می‌شن و اجازه نمی‌دن. خواستم تذکر بدم که برای اختیاری کردن حجاب، اسلام تنها موضوعی نیست که باید بهش توجه بشه.

پاسخ:
یادم نمیاد تا حالا از شما درباره‌ی چیزی (مخصوصاً چیزهایی که درباره‌اش صحبت نکرده‌اید) توضیح خواسته باشم. اگر دوست ندارید راجع به چیزی توضیح بدید خب توضیح ندید؛ مگر من گفتم باید حتماً توضیح بدید؟

یه جور ناراحتی و عصبانیت رو از خلال متن کامنت‌های اخیرتون برداشت می‌کنم که نمی‌دونم چقدر مطابق با واقعه. امیدوارم که برداشتم اشتباه باشه و شما ناراحت و عصبانی نباشید. و بیشتر از اون، امیدوارم که از من ناراحت و عصبانی نباشید. حتی اگر من دارم اشتباه می‌گم یا اصلاً نمی‌فهم شما چی می‌گید، چیزی برای ناراحتی و عصبانی شدن وجود نداره. دوست ندارم چیزهایی که اینجا می‌نویسم کسی رو اذیت کنه، علی‌الخصوص مخاطبان قدیمی این وبلاگ رو.

پاسخ:

من هم با این موافق نیستم که ما با هر چیزی که مخالف بودیم آن را سر چوب بزنیم و به همه نشان بدهیم. در یک جامعه‌ی آزاد برای مخالفت مدنی نیازی به چنین کارهای گروتسک و سمبولیکی نیست. ولی وقتی کسی می‌بیند برای نشان دادن مخالفتش با یک قانون نه مجال گفتگو در فضای رسمی دارد و نه می‌تواند با رأیی که به صندوق می‌اندازد موافقان خودش را به مسئولیت بگمارد، یا مجبور است سکوت کند یا ناچار می‌شود دست به کارهای خلاف عادت بزند. برای همین است که می‌گویم فارغ از اینکه چه چیزی به سر چوب زده شده، نفس این عمل اوّلاً اعتراض به نبودن آزادی است.

اما لازم است این را توضیح بدهم که منظورم از گروه دوم یکی آن روحانی بود که در مشهد بر بلندی ایستاده بود و پرچم ایران را بالا گرفته بود و دوم آن خانم و آقای سیاه‌پوشی بودند که (فکر کنم) در میدان انقلاب تهران پرچم‌های سیاه بزرگی را بلند کرده بودند. من اساساً آن کسانی که در خانه‌ی خودشان دمپایی و پوشک و ... سر چوب زده و در شبکه‌های اجتماعی پخش کرده بودند را به حساب نیاوردم چون کارشان لوده‌گری بود. برخلاف کار آن روحانی و آن زن و مرد که کاملاً جدی بود. طبیعتاً لوده‌هایی که حتی شجاعت ندارند به خیابان بیایند و از خودشان عکس بگیرند و فقط چیزی مضحک را سر چوب می‌زنند و از همان عکس می‌گیرند را نمی‌شود با کسانی که می‌آیند وسط شهر می‌ایستند و یک پرفورمنس اجرا می‌کنند را یکی گرفت.

درباره‌ی جمله‌ی آخر هم توجه کنید که شما عمامه را اختیاری بر سر می‌گذارید و آنها حجاب را اجباری. بله، تحمل نیم متر پارچه کار سختی نیست ولی وقتی با اجبار همراه باشد می‌شود سخت‌ترین کار.

 

پ. ن. هرچه تلاش کردم «گروتسک» و «پرفورمنس» را به کار نبرم نشد. نمی‌دانم چه کلمه‌ای می‌شود به جایشان گذاشت. متأسفانه یا خوشبختانه وارد زبان روزمره‌مان هم شده‌اند.

پاسخ:

اختلاف نظر داریم. من همچنان مشکل اصلی را همان اجبار می‌دانم. مثالی که زدید هم به‌نظرم مثال درستی نیست. کسی را مجبور نمی‌کنند که تو باید حتماً فلان کار را انجام دهی. اگر کسی از کارش ناراضی باشد می‌تواند آن را عوض کند و اگر عوض نکند خودش مسئول است. برای فهمیدن اجبار، بهتر است یادی کنیم از ایام مدرسه. مخصوصاً روزهایی که درس‌هایی در برنامه‌مان بود که دوست نداشتیم ولی به اجبار باید صبح از خواب بیدار می‌شدیم و می‌رفتیم مدرسه. البته این اجبار هم تا یک زمانی است و همین محدود بودنش خیال آدم را تا حدودی راحت می‌کند که مدتی تحمل می‌کنم تا تمام شود. ولی فکر کنید به شما بگویند هر روز صبح مجبوری از خواب بیدار شوی و بروی مدرسه سر کلاس‌های بی‌فایده بنشینی. کلی بار روانی روی آدم دارد. در حالی که اگر به همان فرد اختیار دهند، شاید واقعاً تا آخر عمرش را سر همان کلاس‌ها باشد. یعنی ادامه تحصیل دهد و بعد به عنوان معلم یا استاد سال‌های سال و با تمایل خودش صبح‌ها بیدار شود و برود سر کلاس. این می‌شود حجاب اختیاری.

پاسخ:
اگه فکر می‌کنید جوکه که بهش بخندین و بگذرین. جوک که دیگه فکر و منطق و عقل و تحلیل نداره.