خیالِ دست

نوشته‌های مهدی ابراهیم‌پور

خیالِ دست

نوشته‌های مهدی ابراهیم‌پور

خیال دست. آن بازی است که در مجالس کنند و آن چنان است که یک کس در کنار دیگری پشت سر او بنشیند و آن شخص عبا یا پرده ای بر سر خود و آنکه در کنار اوست کشد بحیله ای که شخص عقبی بالمره در انظار پنهان گردد و معلوم نشود و قدری از شانه های آنکه بکنار اوست نیز پوشیده شود آنگاه شخص کنار نشسته دستهای خود را بر پشت برد و نگهدارد و آن شخص عقبی دستهای خود را بعوض دستهای کنار نشسته برآرد و این پیشی شروع بحرف زدن یا گفتن کند و آن عقبی بدستهای خود که بیرون آید حرکات او را مطابق حرف زدن او بعمل آورد از قبیل دست حرکت دادن و دست بر سبال و صورت کشیدن و گرفتن نی قلیان بر دست و به دهن گذاشتن همه حرکات از دستهای آن عقبی بجهت این یکی که در کنار اوست بعمل آیند و بر ناظران و مجلسیان چنین مفهوم می گردد که این دستهای خود شخصند که بحرکات ارادی حرکت کنند. (از لغت نامه ٔ محلی شوشتر نسخه ٔ خطی ).
لغت‌نامه دهخدا

طبقه بندی موضوعی
بایگانی
اینجا هم هستم

«بیار باده که بنیاد عمر بر باد است»

جمعه, ۱۱ ارديبهشت ۱۳۹۴، ۰۷:۰۲ ب.ظ

آنجایی که حافظ می‌گوید: «بیا که قصر امل سخت سست‌بنیاد است»؛ همان‌جا را می‌گویم. فکر نکنید «سخت» را همین‌طوری به‌کار برده. فکر نکنید برای پر کردن وزن است. فکر نکنید می‌خواسته روی سست‌بنیادیِ قصر امل تأکید کند. فکر نکنید می‌شود به‌جای «سخت» واژه‌ی دیگری گذاشت. نه، نبرده، نیست، نخواسته، نمی‌شود. قصر امل، راستی‌راستی سخت سست‌بنیاد است!

۹۴/۰۲/۱۱

نظرات  (۳)

فکر کنم اگر من نپرسم هیچ کس نمیاد بپرسه: «اگر اینطوری به کار نبرده پس چطوری به کار برده؟!»




+ ببخشید در قاموس «خیال ِ دست» چنین امکانی وجود داره که یکی از خواننده ها توش یک پست سفارشی بذاره؟!
پاسخ:

منظورم این است که چنین نیست که کلمه‌ی «سخت» بنا به ملاحظات زیبایی‌شناسانه به‌کار رفته و مثلاً حافظ می‌توانست کلمه‌ی دیگری هم به‌جایش بگذارد و نگذاشته. آن‌چه باعث شده حافظ، اینجا از «سخت» استفاده کند (از نظر من) این‌گونه ملاحظات و ذوق و ذائقه نبوده، بلکه او دارد خبر از امر واقع می‌دهد: این‌که بگوییم قصر امل سست‌بنیاد است کافی نیست؛ خیلی چیزها سست‌بنیاد است. ولی قصر امل (کاخ آرزوها) با یک نسیم یا تلنگر فرومی‌ریزد. لاجرم باید بگوییم سخت سست‌بنیاد است تا توصیف «درست» و «مطابق با واقع»ی از قصر امل کرده باشیم.

البته من منکر ملاحظات زیبایی‌شناسانه هم نمی‌شوم،‌ مخصوصاً تضاد «سخت» و «سست» که فوق‌العاده است.

 

+بله، حتماً. خیلی هم استقبال می‌کنم.

وقتی صحبت از «مطابقت با واقع» میکنید نمیدانم چرا خوشحال میشوم!

ممنون بابت توضیح. از علامت تعجب انتهای پست متوجه این تضاد زیبایی شناسانه میان «سخت» و «سست» مد نظرتان شده بودم! (اینقدر موجز حرف میزنید که آدم متوسل به علامت تعجب میشود!)


+واقعاً؟ً انتظار نداشتم بپذیرید! مطلبم بیشتر نظرسنجی است و با عجله نوشتمش. در کامنتی خصوصی میفرستم اگر صلاح دانستید پستش کنید.

پاسخ:

خدا پدر گیومه و اینورتد کاما را بیامرزد. اگر نبودند،‌ من یکی که لال می‌شدم!

راستی اگر زحمت بکشید خودتان عنوان را انتخاب کنید.
باتشکر

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی